วันมาฆบูชา คล้ายวันที่พระพุทธเจ้าแสดงโอวาทปาฏิโมกข์ เป็นการประชุมครั้งแรก มีองค์ประกอบ ๔ ประการ เรียกว่า จาตุรงคสันนิบาต คือ
– เป็นวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3
– พระสงฆ์สาวก 1,250 รูปประชุมโดยมิได้นัดหมาย
– พระสงฆ์ที่ประชุมล้วนเป็นพระอรหันต์
– พระสงฆ์ที่ประชุมได้รับการอุปสมบทจากพระพุทธเจ้า
วันวิสาขบูชา เป็นวันคล้ายวันประสูติ ก่อนพุทธศักราช 80 ปี วันตรัสรู้ ก่อนพุทธศักราช 45 ปี แล้ววันปรินิพพาน ก่อนพุทธศักราช 1 ปี ซึ่งเหตุการณ์ทั้งสามเกิดวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 ซึ่งเป็นเรื่องมหัศจรรย์ จึงเรียกว่า วันพระพุทธเจ้า
วันอัฏฐมีบูชา เป็นวันคล้ายวันถวายพระเพลิงสรีระพระพุทธเจ้า
วันอาสาฬหบูชา มีเหตุการณ์สำคัญ ได้แก่
– เป็นวันคล้ายวันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงปฐมเทศนา
– มีพระสงฆ์องค์แรก
– มีพระรัตนตรัยครบ องค์ 3
การปฏิบัติตนในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา ชาวพุทธปฏิบัติดังนี้
– ทำบุญ ตักบาตร กรวดน้ำ
– ฟังธรรม
– รักษาศีล ฝึกสมาธิ ทำจิตใจให้บริสุทธิ์
– งดใช้แรงงาน
– ช่วยเพื่อนมนุษย์ และสัตว์
– แผ่เมตตา
– เวียนเทียน
ระเบียบพิธีเวียนเทียนในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา ปฏิบัติดังนี้
– เตรียมดอกไม้ ธูป เทียน
– ทางวัดจะตีระฆังเมื่อถึงเวลา
– ตั้งแถวเตรียม เวียนเทียน
– หันหน้าเข้าพระอุโบสถ
– แถวเวียนไปทางขวาของสถานที่
– สำรวม ครบ 3 รอบ นำดอกไม้ ธูป เทียน ไปปักที่ทางวัดเตรียมไว้
– ประชุมพร้อมกันหน้าอุโบสถ
– ทำวัตรสวดมนต์ค่ำ รับศีล 5 ฟังธรรม
– กราบพระรัตนตรัย
การบริหารจิตและการเจริญปัญญา ทำให้จิตใจบริสุทธิ์ผ่องใส มีความรู้เข้าใจสิ่งต่างๆ ตามจริง มีหลายวิธี แต่วิธีที่นิยม คือ
การบริหารจิตและการเจริญปัญญาตามหลักสติปัฏฐานเน้นอานาปานสติ
สติปัฏฐาน มี 4 ประการ คือ
– การตั้งสติกำหนดพิจารณากาย
– การตั้งสติกำหนดพิจารณาเวทนา
– การตั้งสติกำหนดพิจารณาจิต
– การตั้งสติกำหนดพิจารณาธรรม
อานาปานสติ นิยม 3 วิธี คือ
– วิธีนับ
– วิธีบริกรรมแบบพุทโธ
– วิธีบริกรรมแบบพองหนอ–ยุบหนอ
การบริหารจิตตามหลักสติปัฏฐานเน้นอานาปานสติ
วิธีปฏิบัติการบริหารจิต มีดังนี้
– เลือกสถานที่
– กำหนดเวลา
– สมาทานศีล
– บูชาพระรัตนตรัย
– แผ่เมตตา
– ตัดความกังวล
– ฝึกปฏิบัติ
ขั้นฝึกปฏิบัติของการเจริญปัญญา เมื่อจิตฝึกฝนจนสงบและมีประสิทธิภาพ ปัญญาก็จะเกิด ซึ่งการเจริญหรือฝึกฝนอบรมตนให้เกิดปัญญามีหลายวิธีตามประเภทปัญญา ได้แก่
– สุตมยปัญญา
– จินตามยปัญญา
– ภาวนามยปัญญา
ประโยชน์ของการบริหารจิตและการเจริญปัญญา
– ด้านการดำรงชีวิตประจำวัน ได้แก่ จิตใจสบาย สุขภาพดี
– ด้านการพัฒนาบุคลิกภาพ ได้แก่ สงบ กระฉับกระเฉง
– ด้านที่เป็นเป้าหมายสูงสุด ได้แก่ เข้าถึงนิพพาน
การพัฒนาการเรียนรู้ด้วยวิธีคิดแบบโยนิโสมนสิการ การคิดพิจารณาเป็นระบบ ละเอียด รอบคอบ รอบด้าน และถูกต้อง เช่น
– วิธีคิดแบบคุณค่าแท้–คุณค่าเทียม เป็นวิธีคิดแบบบรรเทาตัณหา
– วิธีคิดแบบคุณ–โทษและทางออก เป็นการคิดข้อดี ข้อเสีย และทางแก้
cr. สำนักพิมพ์วัฒนาพานิช www.wpp.co.th
